همه چیز در مورد حقوق نگهبان

با توجه به ساعات کاری نگهبان، محاسبه حقوق نگهبان نسبت به سایر مشاغل دارای پیچیدگی هایی می باشد. مزایایی نظیر شب کاری، نوبت کاری و اضافه کاری وابسته به ساعت کاری می باشند. بنابراین با توجه به ساعت کاری متفاوت در انواع مختلف شیفت های نگهبانی، حقوق نگهبان ۱۲ ساعته و نگهبان ۲۴ ساعته، شامل مزایای متفاوتی می باشد. همچنین محاسبه مرخصی نگهبانان شیفتی، فوق العاده جمعه کاری و اضافه کاری در حقوق نگهبان، دارای نکاتی می باشد که در این مقاله بیدبرگ به آنها پرداخته ایم.

حقوق نگهبان در انواع شیفت های نگهبانی دارای مزایایی است که علاوه بر حقوق پایه به نگهبان تعلق می گیرد. از جمله این مزایا می توان به اضافه کاری، شب کاری و نوبت کاری اشاره کرد. در اینجا با بررسی شیفت های رایج ۲۴ ساعته، نحوه محاسبه حقوق و مزایای نگهبان ۲۴ ساعته را بررسی می کنیم.

مجموع یک دوره کار و استراحت نگهبان در ۲۴-۴۸ برابر با ۷۲ ساعت است. اگر هر ماه را ۷۲۰ ساعت در نظر بگیریم، بنابراین نگهبان در طول هر ماه ۱۰ بار سر کار حاضر می‌شود. مجموع ساعات کار ماهانه در نگهبان در شیفت ۲۴-۴۸ برابر با ۲۴۰ ساعت است. بنابراین همانطور که مطرح شد به ساعات کار اضافه تر از ساعت کار موظفی ماهانه، اضافه کار تعلق می گیرد. همچنین از آنجایی که ساعات کاری در این نوع شیفت ثابت است، مشمول نوبت کاری نمی شود.

قسمتی از ساعات کار این نگهبان در ساعات شب واقع شده است، بنابراین فوق العاده شب کاری به این کارگران تعلق می‌گیرد. همچنین به تعداد نوبت های کاری که با روز جمعه تلاقی دارد فوق العاده جمعه کاری باید پرداخت شود.

فوق العاده‌ها و مزایای ناشی از ساعات کار و شرایط کار نگهبان ۲۴-۲۴ به این صورت می باشد:

• فوق العاده اضافه کاری : در کارهای ۲۴ ساعت کار و ۲۴ ساعت استراحت اگر فرض کنیم در طول هر نوبت کاری ۲۴ ساعته، ۲ ساعت صرف غذا و استراحت و نماز می‌شود، در این حالت ساعات کار مفید ۲۲ ساعت در هر نوبت خواهد شد. در طول یک ماه ۳۰ روزه، هر نگهبان ۱۵ نوبت ۲۲ ساعته سر کار حضور خواهد داشت. بنابراین کل ساعات کار این نگهبان در طول ماه ۳۳۰ ساعت خواهد شد. با کسر ساعات کار موظفی هر ماه از کارکرد نگهبان، میزان ساعات اضافه کار وی به دست می‌آید. اگر فرض کنیم ساعت کار موظفی در آبان ماه ۱۸۳ ساعت باشد، اضافه کاری ماهانه این کارگر ۱۴۷ ساعت خواهد شد. مزد هر ساعت اضافه کاری نیز ۴۰ درصد بیشتر از مزد ساعات کار عادی می باشد.
  
• فوق العاده شب کاری : مقداری از کارکرد این نگهبان در ساعات شب (از ۲۲ لغایت ۶ صبح روز بعد) واقع می‌شود. اگر فرض کنیم ۵/۰ ساعت وقت شام در ساعت ۲۳ صرف می‌شود، در این حالت نگهبان در هر نوبت کاری، ۷.۵ ساعت شب کاری خواهد داشت. با ۱۵ نوبت کاری در طول ماه ۳۰ روزه، این نگهبان ۱۱۲.۵ ساعت شب کاری انجام داده است. فوق العاده هر ساعت شب کاری نگهبان، دارای ۳۵ درصد مزد می باشد که به مزد عادی کارگر اضافه می شود.
  
• فوق العاده جمعه کاری :در کارهای ۲۴-۲۴ کارکرد کارگر به تمام روزهای جمعه تلاقی پیدا می‌کند. با فرض بر اینکه در ماهی قرار گرفته‌ایم که ۴ جمعه دارد، به این نگهبان ۴ تا فوق العاده جمعه کاری باید پرداخت شود.
  
  فرمول محاسبه جمعه کاری نگهبان به این صورت است:
  فوق العاده هر روز جمعه کاری = ۰.۴ * مزد روزانه کارگر

برای محاسبه حقوق نگهبان ۱۲ ساعته، علاوه بر حقوق و دستمزد وزارت کار، برای هر ساعت اضافه کاری نیز می بایست 40 درصد به حقوق ثابت اضافه شود . اگر شیفت ۱۲ ساعته به گونه ای باشد که ساعات کار در طول یک ماه گردش داشته باشد، مشمول فوق العاده نوبت کاری نیز می شود. اما در صورتی که کار به صورت نوبتی نباشد، مثلا نگهبان ۱۲ ساعته ثابت در شب یا روز، بابت شبکاری باید به تعداد ساعات کار در شب از ساعت 22 تا 6 صبح، 35٪ فوق العاده شب کاری اضافه شود. در اینجا حالت های مختلف نگهبانی در شیفت ۱۲ ساعته را بررسی می کنیم:

نگهبانی که به صورت دائمی در شیفت شب مشغول به کار می باشد و شیفت‌های کاری اش گردش ندارند، مشمول فوق العاده شب کاری می باشد. در محاسبه حقوق نگهبان شیفت شب دائم، به ساعات کار بین ۲۲ الی ۶ صبح، ۳۵ درصد به مزد کار عادی نگهبان اضافه می شود.

از آنجایی که ساعت کاری نگهبان شیفت شب دائم در طول ماه گردش ندارد، این نوع شیفت مشمول نوبت کاری نمی باشد. همچنین اضافه کاری در این نوع شیفت به نسبت ساعات کاری اضافه تر از ساعت کار موظفی ماهانه تعلق می گیرد.

نگهبانی که به صورت دائمی در شیفت روز مشغول کار می باشد و شیفت‌های کاری اش گردش ندارند، مشمول فوق العاده شب کاری و نوبت کاری نمی باشد. اما مانند نگهبان شیفت شب، اضافه کاری در این نوع شیفت، به نسبت ساعات کاری اضافه تر از ساعت کار موظفی ماهانه تعلق می گیرد.

در این نوع شیفت، حقوق نگهبان شامل موارد پایه مانند: حقوق ماهانه، حق مسکن، بن کارگری، حق اولاد می باشد. علاوه بر آن با توجه به شرایط کار در محاسبه حقوق نگهبان 12 24، موارد زیر نیز تعلق می گیرد:

• فوق العاده نوبت کاری یا همان حق شیفت از نوع صبح و شب به میزان ۲۲.۵ درصد حقوق
• با فرض ۲۰ شیفت ۱۲ ساعته در طول ماه، این نگهبان ۲۴۰ ساعت مشغول به کار بوده که بنابراین مشمول اضافه کاری به میزان ساعات اضافه تر از ساعات موظفی ماهانه خواهد بود.
• به تعداد روزهایی که شیفت نگهبان با جمعه تلاقی دارد نیز جمعه کاری تعلق می گیرد.
• در قانون کار، عنوان تعطیل کاری وجود ندارد و تعطیلات رسمی منجر به اضافه کاری می‌شوند.
• نکته : با توجه به اینکه در شیفت ۱۲ ۲۴ گردش نوبت کاری اتفاق می افتد، این نوع کار نوبت کاری صبح و شب محسوب می شود.

طبق ماده ۵۱ قانون کار، ساعت کار در هفته ۴۴ ساعت می باشد. ساعت کار نگهبان نیز طبق این قانون هفته ای ۴۴ ساعت یا همان روزی ۷ ساعت بیست دقیقه می باشد. ساعات کار موظفی ماهانه نگهبان نیز برای تمام ماه‌ها از ضرب تعداد روزهای غیر تعطیل ماه در عدد ۷.۳۳ بدست می آید.

اما معمولا ساعت کاری نگهبان بیشتر از ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه در روز می باشد. بنابراین ساعت مفید کار در هر نوبت را در تعداد نوبت های کاری در هر ماه ضرب می کنیم تا ساعت حضور نگهبان در طول ماه بدست آید. اختلاف ساعات کار موظفی هر ماه با کارکرد نگهبان، ساعات اضافه کاری به حساب می آید.

توجه داشته باشید که ساعات کار شامل زمان‌های استراحت و نماز و غذا نمی‌شود. در برخی کارگاه‌ها نگهبان در ساعات خاصی از شب اجازه دارد استراحت و خواب داشته باشد که جزو ساعات کار محسوب نمی‌شود و در این شرایط اضافه کاری و شب کاری فقط برای ساعات کار انجام شده محاسبه می‌شد.

اگر ساعت کاری نگهبان با روز جمعه (کل ۲۴ ساعت جمعه) تلاقی داشته باشد یک روز فوق العاده جمعه کاری باید پرداخت شود. فوق العاده جمعه کاری نگهبان فارغ از ساعات کار انجام شده در جمعه به صورت روزانه باید پرداخت شود.

فرمول محاسبه جمعه کاری نگهبان به این صورت است:

فوق العاده هر روز جمعه کاری = ۰.۴ * مزد روزانه کارگر

قانون کار در مورد کار در شب تدابیری در نظر گرفته است تا خستگی و فشار کار در شب را تا حدی جبران کند و تا حد امکان کارفرما را تشویق کند که ساعات کاری در طول روز باشد. بنابراین طبق قانون کار هر چه کار در شب بیشتر باشد، مزایای بیشتری نیز بابت شب کاری به نگهبان تعلق می گیرد.

نگهبان شیفت شب ثابت یعنی نگهبانی که به صورت دائمی در شیفت شب مشغول کار می باشد و شیفت‌های کاری اش گردش ندارند، مشمول فوق العاده شب کاری می باشد. در محاسبه حقوق نگهبان شیفت شب دائم به ساعات کار بین ۲۲ الی ۶ صبح، ۳۵ درصد به مزد کار عادی نگهبان اضافه می شود.

از آنجایی که ساعت کاری نگهبان شیفت شب دائم در طول ماه گردش ندارد، این نوع شیفت مشمول نوبت کاری نمی باشد. همچنین اضافه کاری در این نوع شیفت به نسبت ساعات کاری اضافه تر از ساعت کار موظفی ماهانه تعلق می گیرد.

در شیفت هایی نظیر ۲۴ ساعت کار و ۲۴ ساعت استراحت یا شیفت ۲۴ -۴۸، قسمتی از ساعات کار در ساعات شب واقع شده است، اما ساعات کاری در طول ماه گردش ندارد. بنابراین فوق العاده شب کاری به این نگهبانان تعلق می‌گیرد.

در شیفت هایی که ساعت های کاری در طول ماه به صورت گردشی تغییر می کند،‌ بعضی از نوبت ها در ساعات شب اتفاق می افتد. در این نوع شیفت به نگهبان فوق العاده نوبت کاری تعلق می گیرد و دیگر شب کاری تعلق نمی گیرد.

در صورتی که مقداری از کارکرد نگهبان در ساعات شب (از ۲۲ لغایت ۶ صبح روز بعد) واقع شود، به ازای ساعات شب کاری فوق العاده شب کاری تعلق می گیرد. البته اگر ساعت کاری نگهبان به گونه ای باشد که در طول ماه گردش داشته باشد، فوق العاده شب کاری تعلق نخواهد گرفت و فقط حق شیفت تعلق می گیرد.

فوق العاده هر ساعت شب کاری نگهبان دارای ۳۵ درصد مزد است و از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

مزد هر ساعت کار عادی نگهبان = مزد روزانه تقسیم بر ۷.۳۳

فوق العاده هر ساعت شب کاری = ۰.۳۵ * مزد ساعتی

فوق العاده شب کاری ماهانه نگهبان = کل ساعات شب کاری ماه * فوق العاده هر ساعت شب کاری

برای محاسبه فوق العاده اضافه کاری در طول هر نوبت کاری زمانی که صرف غذا و استراحت و نماز می‌شود را کم می کنیم تا ساعات کار مفید در هر نوبت را بدست آوریم. سپس ساعت مفید کار در هر نوبت را در تعداد نوبت های کاری در هر ماه ضرب می کنیم تا ساعت حضور نگهبان در طول ماه بدست آید. با کسر ساعات کار موظفی هر ماه از کارکرد نگهبان میزان ساعات اضافه کار وی به دست می‌آید.

جدول ساعات کار موظفی ماهانه کارگران که برای محاسبه اضافه کاری استفاده می‌شود نیز برای تمام ماه‌ها از ضرب تعداد روزهای غیر تعطیل ماه در عدد ۷.۳۳ درست می‌شود.

مبلغ هر ساعت اضافه کاری نگهبان نیز از فرمول زیر به دست می‌آید:

مزد هر ساعت اضافه کاری نگهبان = ۱.۴ *(۷.۳۳/مزد روزانه)

کل اضافه کاری ماهانه نگهبان = مزد هر ساعت اضافه کار * ساعات اضافه کار ماهانه

برای محاسبه مرخصی نگهبان در هر شیفت کاری لازم است که ساعت کار موظفی در آن نوبت محاسبه شود. اگر کارگر یک نوبت مرخصی بگیرد به اندازه ساعت کار موظفی در یک نوبت از مرخصی استحقاقی سالانه وی کسر می شود.

اشتباهی که معمولا در محاسبه مرخصی شیفت ۲۴ ساعته یا دیگر شیفت ها رخ می دهد، این است که کل ساعت کاری یک شیفت از مرخصی سالانه کسر می شود. در واقع بخشی از ساعات کاری در آن شیفت موظفی کارگر نبوده و اضافه کاری می باشد. اضافه کاری نباید از مرخصی سالانه کسر شود و فقط ساعت کار موظفی باید در نظر گرفته شود. فرمول محاسبه مرخصی نگهبانان شیفتی به این صورت است:

تعداد شیفت در یک ماه / ساعت کار موظفی ماه = ساعت کار موظفی هر شیفت

بنابراین به ازای هر نوبت مرخصی، به اندازه ساعت کار موظفی هر شیفت از مرخصی سالانه کسر می شود.

در فیش حقوقی نگهبان بعد از مشخص شدن ساعت کاری، علاوه بر حقوق و دستمزد وزارت کار، مزایایی نظیر شب کاری، اضافه کاری و نوبت کاری نیز وجود دارد. در ادامه یک نمونه فیش حقوقی نگهبان در سال ۱۴۰۳ را برای نگهبانی که نوبت کاری صبح، عصر و شب دارد قرار داده ایم.

در ادامه یک نمونه فیش حقوقی نگهبان در سال ۱۴۰۳ را برای نگهبانی که نوبت کاری صبح، عصر و شب دارد قرار داده ایم.

در مورد حقوق نگهبان ساختمان ها و مجتمع های مسکونی مهمترین نکته این است که ساعات کار و استراحت نگهبان به صورت دقیق مشخص شود و در قرارداد کار به طور شفاف منعکس شود. وقتی که ساعات کاری مشخص شد، بر اساس آن محاسبه حقوق نگهبان ساختمان انجام می شود.

برای محاسبه ساعت کاری نگهبان ساختمان در حالت های مختلف لازم است علاوه ساعت شروع و پایان کار، ساعات استراحت و غذا نیز مشخص شود. زیرا طبق قانون کار به ساعت استراحت جزء ساعت کاری محسوب نمی شود.

همچنین برای نگهبان ساختمان در حال ساخت، می بایست قرارداد کار تنظیم شود تا نگهبان در آینده ادعا نکند که ۲۴ ساعته کار می کرده است. توجه داشته باشید که عیدی و سنوات نگهبان ساختمان نیز باید به عنوان مزایا در نظر گرفته شود.