محاسبه سنوات ۱۴۰۳ - فرمول + مثال

محاسبه سنوات کارگران با وجود سادگی برخی را به اشتباه می اندازد. اول اینکه سنوات دارای عناوین مختلفی مانند «حق سنوات» و «پاداش پایان کار» است. و گاهی با «پایه سنوات» اشتباه گرفته می شود. دوم اینکه حقوق و دستمزد و مزایای کارگران از موارد و آیتم‌های مختلفی مانند حقوق، بن، حق مسکن، حق اولاد، حق جذب، حق سرپرستی و … تشکیل شده است و برخی از این موارد در محاسبه سنوات تأثیر دارند. در این مقاله پس از مشخص کردن مفهوم دقیق و کامل حق سنوات و پاسخ دقیق به اینکه حق سنوات چیست؟ نحوه محاسبه سنوات سال ۱۴۰۳ را توضیح می دهیم. نحوه محاسبه سنوات در انواع قراردادهای کار موقت و دائم، همچنین محاسبه سنوات سال‌های گذشته نیز با مثال های کاربردی بررسی می‌شود.

سنوات یعنی چه؟‌ در پاسخ به این سوال باید گفت،‌ سنوات آخر خدمت یا حق سنوات، یکی از مزایایی است که کارفرما موظف به پرداخت آن به کارگران می باشد. قانون کار برای جبران تلاش کارگران، پاداشی را به عنوان مزایای پایان کار در نظر گرفته است. حق سنوات که آن را با نام مزایای پایان خدمت نیز می‌شناسند، مبلغی معادل یک ماه آخرین مزد فرد در ازای هر سال کار می باشد. این مبلغ به عنوان پاداش پایان خدمت در زمان خاتمه قرارداد، به کارگر تعلق می‌گیرد. سنوات گاهی با پایه سنوات اشتباه گرفته می شود. پایه سنوات برای جبران کمبود حقوق به حقوق کارگران باسابقه اضافه می شود، در حالی که سنوات پاداشی است که در پایان کار می بایست به تمام کارگران به نسبت زمان کارکردشان پرداخت شود.

در بحث فرمول محاسبه سنوات باید توجه داشت که حق سنوات و پایه سنوات دو مفهوم متفاوت هستند که هر یک به روشی قابل محاسبه می باشد. در ادامه فرمول محاسبه سنوات پایان خدمت را توضیح داده ایم.

همانطور که در قانون پرداخت سنوات کارگران آمده است، سنوات به همه کارگران حتی به کارگران پاره وقت که کمتر از یک سال سابقه کار دارند نیز تعلق می گیرد. بنابراین برای محاسبه حق سنوات آخرین حقوق کارگر در سال جاری را ضرب در تعداد روزهای کارکرد کرده و سپس تقسیم بر ۳۶۵ میکنیم.

حق سنوات = آخرین حقوق × ( ۳۶۵ ÷ تعداد روزهای کارکرد )

فرمول محاسبه پایه سنوات به این صورت است که در هر سال پایه سنوات دریافتی سال قبل در ضریب افزایش حقوق سالانه سایر سطوح مزدی ضرب می شود، سپس با پایه سنوات اعلامی سال جدید جمع می شود.

پایه سنوات = پایه سنوات سال جدید + ( ضریب افزایش حقوق سالانه * آخرین پایه سنوات دریافتی )

برای مطالعه بیشتر در زمینه پایه سنوات به این صفحه مراجعه کنید : پایه سنوات ۱۴۰۳

حال که با فرمول محاسبه سنوات آشنا شدیم،‌ بهتر است ابتدا مشخص کنیم منظور از آخرین حقوق در فرمول چیست. سپس با استفاده از فرمول بالا به محاسبه سنوات ۱۴۰۳ بپردازیم.

در ماده ۲۴ قانون کار مبنای سنوات آخرین حقوق کارگر تعیین شده است. ماده 35 قانون کار به تعریف مزد پرداخته و مجموع دریافتی های کارگر اعم از نقدی و غیر نقدی را مزد نامیده است، بنابراین از آنجا که ملاک پرداخت حق سنوات، مزد و حقوق بوده لذا تمامی وجوهی که تحت هر عنوان در مقابل انجام کار پرداخت می شود، ملاک محاسبه سنوات است.

این مزایا می‌تواند مواردی مانند سختی کار، سرپرستی، فوق العاده شغل و امثال آن باشد. بنابراین مزد ثابت برای پرداخت سنوات ملاک خواهد بود. یعنی مزایای رفاهی و انگیزشی از قبیل حق مسکن، بن خواربار، کمک عائله مندی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه جزو مزد ثابت و مبنا محسوب نمی‌شوند. پس نباید در محاسبه سنوات در نظر گرفته شوند. در کارهای کارمزدی که مزد در ماه های مختلف متفاوت است نحوه محاسبه سنوات پایان سال بر مبنای میانگین مزد و کارمزد سه ماه آخر کارگر خواهد بود.

پس تا اینجا دانستیم که محاسبات مربوط به حقوق از قبیل حق سنوات، اضافه کاری، شب کاری و ... بر اساس مزد ثابت انجام می شود. حداقل مزد ثابت ماهانه سال ۱۴۰۳ بدون در نظر گرفتن آیتم هایی نظیر حق مسکن و خواربار و ... برای کارگران بدون سابقه کار برابر ۷,۱۶۶,۱۸۴ تومان است.

کارگری که در سال ۱۴۰۳ قراردادش خاتمه می یابد، در صورتی که در سال های گذشته سنوات پایان سال خود را دریافت نکرده باشد، می بایست به ازای هر سال کار مبلغ ۷,۱۶۶,۱۸۴ تومان به عنوان سنوات پایان خدمت دریافت کند. یعنی محاسبه سنوات ۱۴۰۲ و قبل از آن نیز بر مبنای مزد ثابت ۱۴۰۳ انجام می شود.

البته در نظر داشته باشید این مبلغ برای کارگرانی است که حداقل حقوق اداره کار را دریافت می کنند. قانون کار برای سنوات سقفی در نظر نگرفته است. به طور مثال اگر فردی دارای مزد ثابت روزانه ۱ میلیون تومان باشد، در پایان سال سنواتی معادل ۳۰ میلیون تومان به وی تعلق می گیرد.

برابر با ماده ۶۴ قانون کار مرخصی استحقاقی با مزد است. لذا زمانی که کارگر از مرخصی استحقاقی خود استفاده می نماید عین این است که سر کار حضور دارد. بنابراین برای مدتی که از مرخصی استحقاقی استفاده شده است هم باید مزد پرداخت گردد و هم سایر مزایای زمان حضور در کارگاه مانند بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد، عیدی و سنوات. بنابراین در محاسبه مرخصی نیز سنوات تعلق می گیرد.

طبق قانون محاسبه سنوات ( ماده ۲۴ قانون کار ) مبنای محاسبه سنوات پایان خدمت آخرین حقوق در نظر گرفته شده است. نکته مهمی که خوب است بدانید این است که اگر کسی چند سال در یک مجموعه کار کرده، اما سنوات دریافت نکرده باشد، در پایان قرارداد سنوات او می بایست به روز و مطابق با سنوات تعیین شده سال جاری محاسبه شود. به عنوان مثال در محاسبه سنوات 10 سال سابقه، به ازای هر سال یک ماه حقوق به عنوان سنوات در نظر گرفته می شود. به زبان ساده تر اگر شخص در سال 1403 قصد دریافت سنوات خود را دارد، مطابق با قانون کار، سنوات هر 10 سال او به اندازه آخرین حقوق ماهیانه دریافتی او در سال 1403 محاسبه می شود. یعنی محاسبه سنوات ۱۴۰۲ و سال های قبل از آن نیز بر اساس آخرین حقوق در سال ۱۴۰۳ انجام می شود.

همچنین به کسانی که کمتر از یک سال کار کرده باشند، به نسبت ایام کارکرد به آنها سنوات تعلق می گیرد. به عنوان مثال اگر آخرین حقوق ثابت شخصی ۷,۵۰۰,۰۰۰ تومان باشد و این شخص به مدت ۳۰۰ روز کار کرده باشد حق سنوات وی به این صورت محاسبه خواهد شد:

تومان ۶,۱۶۴,۳۸۴ = ۷,۵۰۰,۰۰۰ × ( ۳۶۵ ÷ ۳۰۰ )

توجه داشته باشید طبق ماده ۳۶ قانون کار، پایه سنوات (مزد پایه) جزء مزد کارگران حساب می‌شود و با افزایش سابقه کار، پایه سنوات نیز افزایش پیدا می‌کند بنابراین در محاسبه سنوات کارگر با چند سال سابقه لازم است پایه سنوات نیز محاسبه شود.

در ماده ۲۴ قانون کار زمان پرداخت سنوات، خاتمه قرارداد کار در نظر گرفته شده است. البته منظور از خاتمه قرارداد کار فقط پایان مدت قرارداد نیست. طبق قانون کار قرارداد در شرایط زیر خاتمه می یابد:

• بازنشستگی
• از کار افتادگی کلی
• استعفای کارگر
• اخراج کارگر
• فوت کارگر بیمه شده
• پایان قرارداد همکاری

نوع خاتمه قرارداد در محاسبه و پرداخت حق سنوات تاثیری ندارد. پرداخت حق سنوات، یکی از تعهدات کارفرما در قبال کارگر در زمان پایان کار است. بنابراین در صورت پرداخت سنوات در پایان هر سال این مبلغ به عنوان علی الحساب در نظر گرفته می شود.

بنابراین می توان گفت محاسبه سنوات معوقه، اصطلاح درستی برای محاسبه سنوات سال های قبل نمی باشد. زیرا طبق قانون می بایست در پایان قرارداد پرداخت شود. اما در صورتی که بعد از خاتمه قرارداد پرداخت سنوات از طرف کارفرما به تعویق بیافتد، محاسبه سنوات معوقه براساس آخرین حقوق کارگر محاسبه خواهد شد و جزء دیون کارفرما می باشد. بنابراین در صورت تاخیر در پرداخت و پیگیری کارگر از طریق مراجع حل اختلاف، این بدهی به صورت یوم الادا محاسبه خواهد شد.