با سلام و وقت بخیر
بحث برخورداری از دو حمایت بیمه ای بحث پیچیده ای است فلذا مطالب زیر ارائه میگردد امید که راه گشا باشد.
جواز برخورداری از دو حمایت
در این خصوص مقررات متعددی قابل استناد است:
1-ماده واحده قانون پرداخت حقوق وظیفه به فرزندان مستخدمین متوفی مصوب 3/11/1355: «در صورت فوت مادر و پدري كه مستخدم وزارتخانهها يا مؤسسات يا شركتهاي دولتي يا شهرداريها باشند، فرزندان آنان ميتوانند .... از هر دو حقوق وظیفه... استفاده نمايند...». ظاهرا حکم ماده در خصوص کلیه مستخدمین نهادهای یادشده جریان دارد، اعم از اینکه صندوق بیمه آنها تامین اجتماعی باشد یا نهاد بیمه ای دیگر.
2 و 3- ماده 174 مقررات استخدامی سپاه و ماده 156 قانون آجا: « فرزنداني كه يكي از والدين آنها فوت شود حق دريافت سهميه مستمري از حقوق وي را خواهند داشت گرچه پدر يا مادر آنها كه در حالحيات است به هر عنوان حقوق يا حقوق بازنشستگي يا وظيفه از دولت دريافت دارد».حکم این ماده به نوعی بیانگر امکان جمع دو حمایت از سوی فرزند بیمه شده متوفی است. زیرا بهره مندی وی از حقوق وظیفه والدین متوفی را منوط به عدم دریافت حمایت دیگری از سوی فرزند نکرده است.
4- ماده واحده قانون پرداخت مستمری به فرزندان زنان متوفی مشمول قانون تأمین اجتماعی و سایر صندوق های بازنشستگی مصوب 1386. بر این اساس:« حقوق وظیفه مادران متوفی مشمول قانون تأمین اجتماعی اعم از سازمان تأمین اجتماعی و سایر صندوق های بازنشستگی با رعایت شرایط قانونی مربوط و همانند مردان مشمول در خصوص فرزندانشان (از محل کسورات بازنشستگی پرداختی توسط آنان) برقرار میشود...». بر طبق این ماده واحده کلیه مشمولین قانون تامین اجتماعی یعنی اشخاصی که نهاد بیمه ای شان سازمان تامین اجتماعی باشد مشمول قانون یادشده می باشند. بر اساس این قانون مستمری بازماندگان زنان بیمه شده همانند مردان به فرزندان واجد شرایطشان پرداخت می گردد.
5-بر اساس ماده واحده قانون الحاق یک تبصره به قانون استخدام جانبازان، اسرا و افراد خانواده های شهدا، جانبازان و مصوب 1375، دریافت حقوق از بابت استخدام( رسمی و غیر رسمی)، حقوق بازنشستگی، وظیفه و مستمری( به سبب قانون دیگر) و ازدواج همسران شهدا موجب قطع حقوق و دریافتی های آنها نخواهد بود.
6-بند و ماده 28 قانون برنامه پنجم توسعه: « در صورتي که دريافتي ايثارگران مشمول سازمان تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي ديگري گردد، بازنشستگي در هر صندوق به طور مستقل انجام ميگردد و با تحقق شرايط بازنشستگي ايثارگر در هر صندوق، از مستمري بازنشستگي آن صندوق بهرهمند ميشود»
7-بند 2 ماده 48 قانون حمایت خانواده 1391. به موجب این بند دریافت همزمان مستمری ازکارافتادگی یا بازنشستگی در کنار دریافت مستمری بازماندگان یا حقوق وظیفه از سوی زوجه متوفی بلامانع است. به عبارتی دریافت دو حمایت یکی تحت عنوان بیمه شده اصلی و دیگری تحت عنوان بیمه شده تبعی بلامانع است؛ ولی در خصوص دریافت دو حمایت هر دو تحت عنوان بیمه شده اصلی یا هر دو تحت عنوان بیمه شده تبعی سکوت شده است. در عین حال در ماده 28 آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده 1393 آمده است:« فرزندان در صورتي که واجد شرايط دريافت مستمري بازماندگان از طريق هر يک از والدين باشند، از هر دو مستمري برخوردار خواهند شد».
8-مفهوم مخالف بند 3 ماده 81 و بند 1 ماده 82 قانون تامین اجتماعی. ماده 81 قانون پیش گفته در مقام بیان بازماندگان واجد شرایط دریافت مستمری بازماندگان است و در بند 3 ماده خود مقرر می دارد:«پدر و مادر متوفى در صورتى كه ... مستمرى از سازمان دريافت ندارند». به عبارتی یکی از شرایط بهره مندی پدر و مادر متوفی از مستمری بازماندگان عدم دریافت مستمری دیگر از سازمان است. ماده 82 نیز بدین شرح است: «بازماندگان بيمه شده زن با شرايط زير از مستمرى استفاده خواهند كرد: 1. ... و در هرحال مستمرى از سازمان دريافت نكند...».
توضیح اینکه در خصوص پدر، مادر و شوهر بیمه شده متوفی قید اینکه از سازمان مستمری دیگری دریافت نکنند آمده است، ولی در مورد سایر بازماندگان یعنی زوجه و فرزندان چنین محدودیتی پیش بینی نشده است. لذا می توان گفت زوجه و فرزندان متوفی می توانند در زمان واحد از دو مستمری برخوردار گردند.
همین معنی از ماده 18 آیین نامه اجرایی ماده 19 قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری قابل استنباط است.