تعریف مهریه
مهریه – که به کابین و صداق هم مشهور است – مال یا مبلغی است که هنگام جاری شدن عقد ازدواج، طبق ضوابط شرع و عرف، از طرف مرد به زن داده می‌شود. این مال متعلق به شخص زوجه است و دیگر افراد همچون والدین از آن سهمی نمی‌برند و هدف از تعیین آن، پایبندی مرد به زندگی مشترک و روابط زناشویی است و نیز می‌توان آن را به عنوان ضامنی برای حق طلاق زن دانست.
در دین و قانون مهریه ، مقدار و اندازه معینی به عنوان میزان مهریه ذکر نشده است؛
بلکه طرفین می‌توانند به صورت توافقی مقدار آن را مشخص نمایند. در نوع آن نیز محدودیتی نیست؛ هر آنچه ارزش اقتصادی و اجتماعی دارد می‌تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود:
موارد قابل قبول برای مهریه :
مهریه باید مال بوده و قابل نقل و انتقال باشد. به این معنی که دارای ارزش مالی در بازار باشد و مردم قادر باشند در معاملات خود آن را داد و ستد کنند.
از این رو، مهریه های نامتعارفی، مانند چند کیلو بال مگس، چند سی سی خون زوج، کلیه داماد، مقداری تریاک یا مشروب الکلی، به دلیل مالیت نداشتن، درست نیست.
مشاهده آخرین سوالات مربوط به امور حقوقی خانواده و مهریه
مصادیقی از مواردی که می تواند به عنوان مهریه قرار گیرد به شرح زیر است :
- منفعت: مثلاً حق سکونت بیست سال در خانه معینی یا حق استفاده از منافع یک دستگاه اتوبوس برای مدت معین
- حق: مثل حق سُکنی یا حق ارتفاق (عبور و مرور) یا حق شرب و یا حق کسب و پیشه و تجارت یا حق سرقفلی یا حتی حق فسخ معامله
- دین: یعنی مرد تعهد کند بدهی همسرش را به طلبکار پرداخت کند و زن آنرا به عنوان مهریه تلقی کند.
- عمل: مثل آموزش زبان، نقاشی، قرآن و غیره
زن بلافاصله بعد از جاری شدن عقد، مالک مهریه تعیین‌شده است و توانایی هرگونه تصرفی را در آن دارد.
در صورتی که در زمینه ازدواج، طلاق یا مهریه نیاز به مشاوره تلفنی تخصصی با وکیل پایه یک دارید از طریق صفحه اصلی سایت بیدبرگ درخواست مشاوره خود را ثبت کنید
انواع مهریه
مهریه در منابع حقوقی و دینی انواعی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- تعریف مهرالمسمی : مهریه‌ای که زن و شوهر پیش از جاری شدن صیغه ی عقد، نسبت به مقدار آن توافق می‌کنند و یا تعیین آن را بر عهده فرد دیگری قرارمی دهند و در هنگام عقد نیز نوع و مقدار آن ذکر می‌شود. طبق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی، مقدار این مهر بستگی به رضایت طرفین دارد و برای آن هیچ محدودیتی منظور نشده است. مهر المسمی باید مشخص و معلوم و علاوه بر ارزش مالی و اقتصادی، قابلیت تملک و نقل و انتقال داشته باشد و زوج نیز از عهده پرداخت آن برآید.
- تعریف مهر المثل : اگر هنگام عقد، توافقی برای مقدار مهریه صورت نگیرد و یا نوع مهریه ی تعیین‌شده خلاف قانون باشد با توجه به آن که میان زوج و زوجه نزدیکی صورت گرفته است؛ مهر مشابهی بر اساس عرف رایج و شئونات فردی و اجتماعی زوجه تعیین می‌شود.
- تعریف مهر المتعه : مهریه‌ای است که مرد در ازدواج دائمی که در آن مهریه ذکر نشده و یا شرط بر عدم مهر بوده است به همسر مطلقه ی خود که البته با وی نزدیکی نکرده است پرداخت می‌کند.
- تعرفی مهر السنه یا مهر محمدی: که برابر است با دویست و شصت و دو مثقال و نیم پول نقره مطابق با مهریه‌ای که پیامبر اسلام (ص) برای حضرت فاطمه (س) در نظر گرفتند.
پرداخت مهریه از جانب مرد وابسته به قید و شرطی است که در عقد نامه آمده است :
- مهریه عند المطالبه : مرد محکوم به پرداخت مهریه است بدون نیاز به اثبات توانایی وی در پرداخت آن باید مهریه را پرداخت کند
- مهریه عند الاستطاعه : ابتدا توانایی پرداخت مهریه به وسیله‌ی مرد ثابت شده و سپس نسبت به صدور حکم پرداخت مهریه صادر می‌شود.
در صورت توافق طرفین در هنگام جاری شدن صیغه عقد، نفر سومی می‌تواند ضمانت پرداخت مهریه را بر عهده گیرد و یا تضمینی برای پرداخت آن ارائه شود. بعد از فوت زن، وارثین می‌توانند با توجه به میزان سهم‌الارث خود، نسبت به دریافت مهریه اقدام نمایند.
روش و فرمول محاسبه مهریه به نرخ روز
قوه مقننه جهت حفظ ارزش ریالی مهریه، در سال ۱۳۷۶، ماده واحده ای را تصویب و به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی الحاق کرد که بر مبنای آن، محاسبه مهریه باید به نرخ روز باشد. از این رو برای محاسبه میزان مهریه به نرخ روز – اگر به صورت وجه نقد است – باید از این معادله پیروی نمود:
« مبلغ مهریه مذکور در عقدنامه » ضرب در « عدد شاخص سال قبل » تقسیم بر « عدد شاخص سال وقوع عقد »
در صورت وفات زوج، مبنای محاسبه، تاریخ وفات زوج خواهد بود که پرداخت آن بر عهده‌ی وراث است.
شاخص محاسبه مهریه همان « شاخص بهای سالانه و سال‌های قبل از آن » است که از طرف بانک مرکزی تهیه و در اختیار دادگاه‌ها و ادارات قرار می‌گیرد.
زمانی که مرد درخواست طلاق می‌دهد ملزم به پرداخت کامل مهریه زن است؛ اما اگر درخواست طلاق از جانب زن باشد – که در اصطلاح به آن طلاق بائن می‌گویند – زوجه باید مقداری از مهریه خود یا هر مال دیگری را به زوج ببخشد تا بتواند در قبال آن طلاق بگیرد.
در طلاق‌های توافقی ( طلاق خلع و مبارات ) همه‌چیز به توافق طرفین بستگی دارد که در آن نیز زوجه باید از مهریه خود یا بخشی از آن بگذرد.
در مواردی که مهریه به صورت سکه است؛ طبق قانون، هراندازه که باشد مرد تنها ملزم به پرداخت ۱۱۰ سکه آن است و بقیه آن در صورتی قابل وصول است که زوجه قادر باشد توانایی مالی زوج را به اثبات برساند.
برای پرداخت مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، حکم جلب برای مرد صادر نمی‌شود بلکه در صورت داشتن توانایی مالی، اموال وی توقیف می‌گردد. بنابراین زوجه می‌تواند تنها در صورت پرداخت نشدن مهریه خود تا ۱۱۰ سکه طلا، تقاضای حکم جلب برای زوج کند.دو روش می توان نسبت به وصول و دریافت مهریه اقدام کرد :
- محاکم دادگستری : با ارائه دادخواست و رونوشت برابر با اصل عقدنامه به دادگاه خانواده.
- اجرای ثبت : که زوجه می‌تواند با مراجعه به دفترخانه‌ای که ازدواج در آن بهثبت رسیده است تقاضای مطالبه مهریه دهد تا به زوج ابلاغ شود. اگر زوج از پرداخت مهریه خودداری نمود زوجه می‌تواند تقاضای اجرای مهریه دهد؛ و در صورتی که مالی از زوج می‌شناسد آن را معرفی کرده تا اجرای ثبت نسبت به توقیف آن به نفع زوجه اقدام نماید.
اگر اموال زوج کفاف پرداخت مهریه را نداشته باشد و حقوق بگیر (کارمند، بازنشسته یا …) باشد ؛ زوجه می‌تواند برای تأدیه مهریه خود، تقاضای یک چهارم حقوق وی را نماید که به نفع وی توقیف و پرداخت می‌گردد.
بهترین روش برای به اجرا گذاشتن مهریه اقدام از طریق اجرای ثبت است؛ چراکه زمان کمتری می‌برد و روال قضایی کوتاه‌تری دارد.
مدارک لازم برای اجرای مهریه عبارت اند از:
- اصل سند ازدواج
- اصل شناسنامه
- کپی کارت ملی.
در صورت فقدان اصل سند ازدواج می‌توان از دفترخانه محل وقوع عقد تقاضای رونوشت آن را کرد.
در صورتی که در زمینه ازدواج، طلاق یا مهریه نیاز به مشاوره تلفنی تخصصی با وکیل پایه یک دارید از طریق صفحه اصلی سایت بیدبرگ درخواست مشاوره خود را ثبت کنید
