آینده با عدم قطعیت همراه است و امکان وقوع حوادثی وجود دارد که برای بشر مطلوب نخواهد بود. “ریسک”، عبارت است از انحراف بالقوهی منفی از آنچه مورد انتظار ما است و یا به بیان سادهتر امکان وجود حادثه نامطلوبی است که رخ خواهد داد. در دنیای امروز اکثر نهادهای مالی خصوصاً شرکت‌های بیمه به دنبال راهی برای کنترل ریسک‌های خود از طریق پیش‌بینی فراوانی و شدت مورد انتظار در صورت وقوع ریسک‌ها هستند. از جمله علومی که به انجام این محاسبات می‌پردازد، دانش اکچوئری است که با استفاده از آمار و ریاضیات احتمال وقوع پدیده‌ها را محاسبه می‌نماید.
اکچوئر فردی است که در زمینه‌های زیر تخصص دارد:
ارزیابی احتمال وقوع رخدادهای آینده.
طراحی روش‌های خلاقانه به منظور کاهش احتمال وقوع حوادث نامطلوب.
کاهش اثرات حوادث نامطلوبی که رخ خواهند داد.
حوادث میتوانند هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ عاطفی اثرات نامطلوبی بر افراد و شرکت‌ها داشته باشند. کاهش احتمال وقوع این حوادث به کاهش درد و رنج جامعه کمک می‌کند. اما برخی از حوادث مانند مرگ، اجتناب‌ناپذیر هستند بنابراین کاهش اثر مالی آنها نیز بسیار با اهمیت خواهد بود. اکچوئرها در واقع متخصصانی هستند که با تسلط بر ریاضیات، آمار، مباحث مالی، ریسک و غیره به یافتن روش‌های مدیریت ریسک کمک می‌کنند. تخصص آنها نیازمند ترکیبی از مهارت‌های تحلیلی قوی، دانش حرفه‌ای و درک رفتار انسان برای طراحی و مدیریت برنامههای کنترل ریسک است.
اکچوئری شغلی جالب، چالش‌زا و فکری است و متخصصین این رشته در بسیاری از کشورهای دنیا دستمزدهای خوبی دریافت مینمایند. اکچوئرها به دلیل تاثیر جدی در تصمیمگیریهای کلان در زمینه‌های مختلف، نقش کلیدی در تیم مدیریت شرکت‌های خود دارند. در دنیای امروز که تغییرات با سرعت زیادی رخ میدهند و با توجه به وجود ریسک‌های جدیدی که همواره به کشف راه‌های خلاقانه برای مواجهه با آنها نیاز است، موقعیت‌های فراوانی برای رشد دانش فردی و حرفه‌ای در تمام طول عمر در شغل اکچوئری وجود دارد.
اکچوئرها ستون اصلی در تحلیل برنامههای مالی در جامعه هستند. با وجود اکچوئرها، می‌توان بدون نگرانی در مورد آنچه که آینده رقم می‌زند، به زندگی روزمره ادامه داد. بینش اکچوئری نسبت به ریسک میتواند به منظور اطمینان از سودآوری سرمایه‌گذاری‌ها، یاری‌گر باشد.
به همین دلایل تخصص اکچوئری بر طبق نشریه رتبهبندی مشاغل آمریکا (Job Rated Almanac)، همواره در میان پنج شغل برتر قرارگرفته است.
ریسک چیست و اکچوئرها چگونه آن را مدیریت می‌کنند؟
ریسک به اشکال مختلفی وجود دارد. هر فرد در زندگی خود با ریسک‌های زیادی مواجه می‌شود.. سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف نیز در اداره و رهبری کسب‌وکار خود با ریسک‌هایی نظیر ریسک بازار، ریسک استراتژیک، ریسک عملیاتی، ریسک قانونی روبرو هستند. اکچوئرها بعنوان متخصصان اندازه‌گیری و مدیریت ریسک، نیاز بسیار مهمی از جوامع را برطرف می‌کنند. مشارکت آنها در رفاه مالی، اقتصادی و تامین امنیت روانی جامعه حائز اهمیت است. تدوین برنامههای مدیریت ریسک توسط اکچوئرها منجر به پیشرفت جوامع بشری شده است. به عنوان مثال موارد زیر را در نظر بگیرید:
۱- در صورتی که زلزله تحت پوشش بیمه قرار نداشت آیا شرکت حاضر بود کارخانه جدیدی بسازد که امکان تخریب آن در اثر زلزله وجود دارد؟
۲- اگر برنامههای بازنشستگی و برنامههای تأمین اجتماعی وجود نداشت، آیا نگرانی در مورد آینده به مردم اجازه پول خرج‌کردن می‌داد؟
روش‌های بسیار زیادی برای مدیریت ریسک وجود دارد. اما از آنجا که تعداد تکنیک‌های مدیریت ریسک کارا و قابل اعتماد کم است، اکچوئرهای متخصص و حرفه‌ای در بخشهای اجرایی، با در نظر گرفتن این موضوع مهم که فعالان اقتصادی، جامعه را در معرض ریسک‌های قابل توجه و غیر قابل جبران قرار ندهند، همواره روش‌های جدیدی را برای حداکثر کردن سود مالی به آنها ارائه میدهند.
برخی از معروف‌ترین این روش‌ها به شرح زیر است:
خنثی‌کردن تاثیر یک ریسک با ریسکی دیگر. تحت شرایط ویژه‌ای دو رویداد مخرب میتوانند ویژگی‌هایی داشته باشند که احتمال رویداد یکی از آنها، احتمال رخداد دیگری را از بین ببرد. بنابراین اگر پیش‌بینی شود که قیمت کالایی افزایش و قیمت کالای دیگر کاهش می‌یابد، ممکن است تصمیم گرفته شود که روی سهام دو کالا بطور همزمان سرمایه‌گذاری شود تا بتوان ریسک را مدیریت نمود.
آنچه که برای یک طرف تجاری مضر است میتواند برای طرف دیگر مفید باشد. به عنوان مثال ممکن است زمانی که ارزش دلار کاهش می‌یابد، ارزش فرانک فرانسه افزایش پیدا کند. این مسئله برای کسب‌وکار امریکایی‌ها نامطلوب و برای فرانسوی‌ها مطلوب است.
تمرکز بر روی ریسک‌های فاجعه‌آمیز. تئوریهای ریاضی نشان میدهند که بیشترین اطمینان از ریسک (و در در نتیجه آن حداکثر اطمینان خاطر) از حذف نتایج رویدادهایی حاصل می‌شود که بسیار غیر محتمل هستند، اما منجر به خسارات بسیار سنگینی میشوند. بنابراین خانواده‌ها باید به این موضوع فکر کنند که اگر نان‌آور خانواده فوت کند، خانه‌شان در آتش بسوزد یا تمام پس‌انداز خود را از دست بدهند، چه اتفاقی روی خواهد داد. لذا آنها باید به دنبال راه‌حل‌هایی باشند که هم احتمال رویداد چنین حوادثی را کاهش دهد و هم اثر مالی آن را مدیریت کند. این کار با خرید یک بیمه‌نامه عمر یا پس‌انداز و سرمایه‌گذاری در سهام‌های مختلف بمنظور کاهش ریسک یک شرکت انجام می‌پذیرد.
تنوع، تنوع، تنوع. سه بار تکرار بدلیل تاکید بر اهمیت این مفهوم است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. رویارویی با تعداد زیادی ریسک کوچک، بهتر از مواجهه با ریسکی بزرگ است. معمولاً از این ریسک‌های کوچک، میانگین گرفته می‌شود که حاصل آن به یک جهت خاص تمایل شدیدی نداشته باشد و نتایج پیش‌بینی پذیرتر شوند، بنابراین متنوع‌سازی ابزاری مهم در مدیریت ریسک است.
اکچوئرها کجا و به چه کاری مشغول هستند؟
صنعت بیمه بدون وجود اکچوئرها نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. صنعت بیمه جایی است که بیشتر اکچوئرها در آن مشغول به کار هستند. آنها هزینه پذیرش ریسک را محاسبه مینمایند. از سایر وظایف اکچوئرها در شرکت‌های بیمه می‌توان به محاسبه و تحلیل نرخ‌های محصولات بیمهای، تدوین آیین‌نامه و دستورالعمل‌های رشته‌های بیمهای، محاسبه قیمت منصفانه برای محصول بیمهای جدید، تعیین ذخایر حق‌بیمه و خسارت، محاسبه توانگری مالی شرکت و غیره نام برد.
اکچوئرها به منظور تصمیمگیریهای راهبردی شرکت، ارزیابی مالی ریسک انجام میدهند. از آنجایی که شرکت به قضاوت اکچوئرها اعتماد زیادی دارد، مسیر شغل آنها اغلب به جایگاه‌های اجرایی و مدیریتی در رده بالا میانجامد.
سایر مشاغل نیز هنگامی که به یک مشاور مالی نیاز داشته باشند، اکچوئر استخدام مینمایند. مشاور اکچوئری میتواند شخصی باشد که به صورت مستقل برای خود کار می‌کند یا اینکه در خدمت شرکت بزرگ مشاوره‌ای است. مشاوران به شرکت‌ها در طراحی برنامههای مستمری کمک می‌کنند و دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را ارزیابی مینمایند. با توجه به پیچیدگی‌های مالی موجود در شرکت‌های سهامی، اکچوئرها میتوانند در محاسبه ریسک‌های موجود کسب‌وکار به این شرکت‌ها کمک نمایند. اکچوئرهای مشاور در شرکت‌ها با مدیران ارشد مالی، مدیران فنی و منابع انسانی و اغلب با مدیر عامل ارتباط تنگاتنگی دارند.
علاوه بر این، اکچوئرها به منظور مدیریت برنامه‌هایی نظیر سیستم تأمین اجتماعی و درمان با دولت نیز همکاری مینمایند. از آنجائی که دولت، قوانین صنعت بیمه و قوانین اجرایی در مورد مستمری‌ها و مسئولیت‌های مالی را تنظیم می‌نماید، به اکچوئرها برای تعیین این که آیا شرکت‌ها در چهارچوب این قوانین فعالیت می‌کنند یا خیر نیاز دارد.
شرکت‌ها یا سازمان‌های دیگر نیز مانند بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سهامی بزرگ، موسسات حسابداری عمومی، دفاتر نرخ‌گذاری بیمهای، اتحادیه‌های کارگری، صندوق‌های بازنشستگی و سازمان‌های تامین اجتماعی و بازنشستگی بمنظور ارزیابی ریسک‌ها و حل مشکلات آماری و مالی خود به اکچوئرها نیازمندند.
جایگاه اکچوئری در ایران
به‌رغم گذشت حدود ۸۰ سال از ورود بیمه به ایران، به دلیل وجود ساختار تعرفه‌ای بیمه، عدم حضور محصولات بیمهای متنوع و عدم نیاز به قیمت‌گذاری آنها، پایین‌بودن مصرف سرانه بیمه، همچنین دولتی‌بودن شرکت‌های بیمه و رقابتی نبودن شرایط در بازار بیمه، علم بیمه پیشرفت چشمگیری نداشته است. به تبع آن، دانش اکچوئری نیز که ارتباط تنگاتنگی با بیمه دارد، از رشد مطلوبی برخوردار نبوده و می‌توان گفت که هنوز در میان اکثر اقشار علمی حتی افراد تحصیل‌کرده جامعه ناشناخته است.
تربیت اکچوئر در ایران به صورت دانشگاهی از سال ۱۳۷۲ در دانشگاه شهید بهشتی و به دنبال آن در سال ۱۳۸۲ در مؤسسه آموزش عالی بیمه اکو در مقطع کارشناسی ارشد آغاز شده است و قریب به ۱۰ سال است که هر ساله تعدادی دانشجو از این دو دانشگاه فارغ‌التحصیل میشوند.
نکته‌ای که در مورد رشته اکچوئری باید به آن توجه نمود، این است که در تمام دنیا برای اینکه فردی به عنوان اکچوئر حرفه‌ای شناخته شود، باید امتحانات تخصصی این رشته را نیز با موفقیت گذرانده باشد. دو مرکز معتبر برگزاری این امتحانات در آمریکا و انگلیس وجود دارند که این دو مرکز در بسیاری از نقاط دنیا، این امتحانات را برگزار می‌کنند. سابقاً آزمون‌های اکچوئری در دانشکده اکو برگزار می‌شد که در حال حاضر به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، امکان شرکت در این آزمون‌ها برای علاقمندان با تابعیت ایرانی وجود ندارد.
از آنجا که انجمن‌های اکچوئری در دنیا قطب اصلی در برگزاری آزمون‌های اکچوئری، تدوین استانداردهای اکچوئری، تربیت اکچوئرهای رسمی هستند، بنابراین ضرورت تشکیل انجمن حرفه‌ای اکچوئری ایران به منظور ایجاد بستری مناسب برای شناساندن رشته اکچوئری، تربیت متخصصین، تدوین استانداردها و رویه‌های اکچوئری، برگزاری آزمون‌های اکچوئری، ارتقا سطح علمی از طریق تالیف، ترجمه و تدوین کتب، نشریه و مجلات، برگزاری همایش‌ها و سمینارهای داخلی و بین‌المللی بسیار احساس می‌شود.
برگرفته از مجله الکترونیک بیمه ملت
بسیار ممنون از مطالب ارزنده ای که ارایه نمودید.