یکی از شایعترین موارد اختلافات کارگران و کارفرمایان، بیمه نکردن کارگر است. برای شکایت از کارفرما برای بیمه نکردن، لازم است با استفاده از مدارک هویتی، قرارداد کاری و تمام مدارک مرتبط برای اثبات رابطه کاری، از طریق اداره کار و یا سازمان تامین اجتماعی نسبت به پیگیری این موضوع اقدام نمایید.
فهرست مطالب
بیمه تامین اجتماعی از مهمترین حقوق کارگر می باشد. کارفرما موظف است از روز شروع به کار، در پایان هر ماه لیست بیمه را مطابق با حقوق و مزایا و روزهای کارکرد به تامین اجتماعی ارسال کند. در صورت کوتاهی کارفرما در این امر، کارگر می‌تواند برای احیای سابقه بیمه تامین اجتماعی خود، از کارفرما شکایت کند. در واقع کارفرما مکلف است که کارگر را بیمه کند و در صورت بیمه نکردن کارگر علاوه بر پرداخت حق بیمه کارگر به تامین اجتماعی، مشمول جریمه بیمه تامین اجتماعی بابت پرداخت نکردن حق بیمه کارگر نیز می شود. بعد از رای اداره کار مبنی بر حصول رابطه کارگری و کارفرمایی بین کارگر و کارفرما، سازمان تامین اجتماعی موظف به اضافه کردن سابقه احراز شده در سوابق بیمه شده می باشد. همچنین کارفرما می بایست حق بیمه و جریمه عدم پرداخت و دیرکرد پرداخت حق بیمه را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.
عواقب و جریمه بیمه نکردن کارگر
براساس ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرما موظف است کارگر را بیمه نماید. در صورت تخطی کارفرما از بیمه کردن کارگر، براساس ماده ۱۸۳ قانون کار، کارفرمایانی که از بیمه نمودن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه بر پرداخت حق بیمه، با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد.
از آنجایی که در پرداخت حق بیمه منافع تامین اجتماعی نیز در میان است هرگونه توافق با کارگر جهت نپرداختن حق بیمه، وجهه قانونی ندارد. بنابراین اگر کارفرما کارگر را بیمه نکند، کارگر هر زمان که بخواهد می تواند برای شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن اقدام کند. حتی در صورتی که کارگر شکایت نکند، در صورت بازرسی تامین اجتماعی و محرز شدن رابطه کاری توسط تامین اجتماعی، کارفرما باید به ازای هر سال عدم پرداخت حق بیمه کارگر، علاوه بر پرداخت حق بیمه، جریمه یک سال بیمه نکردن کارگر را نیز پرداخت کند.
همچنین برخلاف تصور برخی از افراد که گمان می کنند جریمه عدم پرداخت حق بیمه به کارگر تعلق میگیرد، در صورت شکایت کارگر از کارفرما بابت بیمه نکردن، جریمه عدم پرداخت حق بیمه کارگر توسط کارفرما، این جریمه به کارگر تعلق نمی گیرد و می بایست توسط کارفرما به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.
سازمان تامین اجتماعی به موجب قانون کار، از بیمه شدگان حمایت نموده و بیمه شده و سایر افراد خانواده او قادرند، از مزایای بیمه تامین اجتماعی مثل بیمه بیکاری، حقوق مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی، سنوات کاری و حق عائله‌مندی استفاده نمایند. بنابراین کارگران باید این نکته را در نظر داشته باشند که در صورت بیمه نشدن، از هیچ یک از حمایت هایی که تامین اجتماعی برای کارگران در نظر گرفته است برخوردار نمی شوند.
توافق کارگر و کارفرما برای بیمه نکردن
در اینجا با توجه به اینکه علاوه بر کارگر و کارفرما، منافع تامین اجتماعی نیز در میان است هر شکل قرارداد و یا توافق در خصوص عدم پرداخت حق بیمه کارگر، حتی در صورت رضایت کامل کارگر، محکوم به بطلان خواهد بود و به هیچ عنوان محل قانونی ندارد. در این شرایط، چنانچه کارگر بابت رد نکردن بیمه شکایت کند، حتی در صورتی که کارفرما مبلغ حق بیمه را به کارگر پرداخته باشد و مستند به مدارکی هم باشد، باز هم کارفرما محکوم به پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی همراه با جریمه به سازمان تامین اجتماعی خواهد بود.
راههای بیمه نکردن کارگر
گاهی کارفرمایان بنا به دلایلی به دنبال راههای بیمه نکردن کارگر هستند. جدای از هزینه ای که کارفرما باید بایت حق بیمه بپردازند، دلیل مهم رد نکردن بیمه توسط کارفرما، می تواند به نداشتن کد کارگاهی و یا مجوزهای لازم برای فعالیت اشاره کرد. همچنین، اثبات رابطه کاری با پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی و نگرانی بابت مطالبه سایر مزایای قانون کار از جمله عیدی و سنوات از نگرانی های مهم کارفرمایان برای بیمه نکردن کارگر می باشد. در این شرایط اگر کارگر از روش های دیگر اقدام به اثبات رابطه کاری کند کارفرما متحمل هزینه مضاعف خواهد شد. بنابراین با توجه به موارد مطرح شده، می توان نتیجه گرفت که در صورت وجود رابطه مزدی بین کارگر و کارفرما، هیچ راهکار قانونی برای بیمه نکردن کارگر وجود ندارد.
نحوه محاسبه حق بیمه کارگر در صورت پرداخت نکردن حق بیمه سال های گذشته، بستگی به این دارد که در حال حاضر کارگر مشغول به کار است یا خیر. برای کارگری که حق بیمه وی پرداخت نشده و همچنان در آن کارگاه مشغول به کار می باشد، در نحوه محاسبه حق بیمه پرداخت نشده کارگر، حقوق فعلی کارگر ملاک محاسبه حق بیمه قرار میگیرد. برای کارگری که حق بیمه وی پرداخت نشده است و در حال حاضر در کارگاه مشغول به کار نیست، آخرین دستمزد زمان اشتغال کارگر ملاک محاسبه حق بیمه می باشد.
سایت شکایت از کارفرما بابت بیمه
در گذشته تقدیم دادخواست شکایت از کارفرما به صورت سنتی انجام می گرفت، اما در حال حاضر تقدیم دادخواست از طریق سامانه جامع روابط کار انجام می پذیرد.
برای ثبت شکایت از کارفرما بابت بیمه، کارگر می تواند با مراجعه به سامانه جامع اداره کار، نسبت به ثبت شکایت خود اقدام نمایید:
گاهی کارفرمایان بنا به دلایلی به دنبال راههای بیمه نکردن کارگر هستند. جدای از هزینه ای که کارفرما باید بایت حق بیمه بپردازند، دلیل مهم رد نکردن بیمه توسط کارفرما، می تواند به نداشتن کد کارگاهی و یا مجوزهای لازم برای فعالیت اشاره کرد. همچنین، اثبات رابطه کاری با پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی و نگرانی بابت مطالبه سایر مزایای قانون کار از جمله عیدی و سنوات از نگرانی های مهم کارفرمایان برای بیمه نکردن کارگر می باشد. در این شرایط اگر کارگر از روش های دیگر اقدام به اثبات رابطه کاری کند کارفرما متحمل هزینه مضاعف خواهد شد. بنابراین با توجه به موارد مطرح شده، می توان نتیجه گرفت که در صورت وجود رابطه مزدی بین کارگر و کارفرما، هیچ راهکار قانونی برای بیمه نکردن کارگر وجود ندارد.
نحوه محاسبه حق بیمه کارگر در صورت پرداخت نکردن حق بیمه سال های گذشته، بستگی به این دارد که در حال حاضر کارگر مشغول به کار است یا خیر. برای کارگری که حق بیمه وی پرداخت نشده و همچنان در آن کارگاه مشغول به کار می باشد، در نحوه محاسبه حق بیمه پرداخت نشده کارگر، حقوق فعلی کارگر ملاک محاسبه حق بیمه قرار میگیرد. برای کارگری که حق بیمه وی پرداخت نشده است و در حال حاضر در کارگاه مشغول به کار نیست، آخرین دستمزد زمان اشتغال کارگر ملاک محاسبه حق بیمه می باشد.
توجه داشته باشید که همراه با دادخواست شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن، مدارک و مستندات کار برای کارفرما نیز پیوست شود.
هر چه مدارک و مستندات بیشتر باشد، شانس کارگر برای احقاق خود بیشتر می شود. قرارداد کار، پرینت واریز حقوق توسط کارفرما، استشهادیه از همکاران و سایر مدارک دیگر را که نشان‌دهنده انجام فعالیت کارگر برای کارفرما است، را در زمان ثبت شکایت در سایت اداره کار پیوست کنید. برای شکایت از کارفرما بدون قرارداد و بیمه، بهترین راه برای احراز رابطه کاری، ارائه پرینت بانکی به مرجع رسیدگی مربوط به واریز حقوق ماهیانه به حساب کارگر و جمع‌آوری ادله از طریق گرفتن استشهادیه محلی شاهدان یا تامین دلیل قضایی می باشد.
مهلت شکایت کارگر از کارفرما برای بیمه نکردن
برای شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن، از لحاظ قانونی زمان خاصی مشخص نشده است. بنابراین بعد از گذشت چند سال نیز می توان بابت بیمه نکردن از کارفرما شکایت کرد. حتی پس از فوت کارگر هم وارثان قانونی او می‌توانند برای دریافت حق و حقوق شخص فوت‌شده اقدام و از کارفرما شکایت کنند.
در مورد شکایت از کارفرما بابت حق بیمه، باید به این نکته توجه کرد که علاوه بر کارگر و کارفرما، منافع تامین اجتماعی نیز در میان است. در واقع با مشخص شدن اینکه کارفرما، حق بیمه کارگر را پرداخت نکرده، بعد از مشخص شدن رابطه کاری در رای اداره کار، سازمان تامین اجتماعی نسبت به اضافه کردن سوابق بیمه به سوابق کاری کارگر اقدام می کند. همچنین، کارفرما می بایست نسبت به پرداخت حق بیمه و جریمه آن به تامین اجتماعی اقدام کند.
همچنین با توجه به اینکه بعد از گذشت چندین سال از قطع همکاری کارگر و کارفرما، اراِئه مدارک مستند برای اثبات رابطه کاری دشوار می شود، و همچنین با توجه به اینکه امکان شکایت های صوری یا تبانی طرفین برای ایجاد سابقه غیر واقعی مطرح می شوند، حتی با اقرار کارفرما نیز گاهی اداره کار برای حق بیمه کارگر رای صادر نمیکند. بنابراین برای این موارد جمع آوری مستندات کامل برای احراز رابطه کارگری و کارفرمایی، اهمیتی بسیار بالایی دارد.
بیشتر بخوانید: مهلت شکایت از کارفرما
مرجع شکایت از کارفرما بابت بیمه نکردن
مرجع نهایی اضافه کردن سابقه بیمه رد نشده در سوابق کاری کارگر، سازمان بیمه تامین اجتماعی است. تمام موارد مرتبط با بیمه کارگران، در این سازمان بررسی و به آن رسیدگی خواهد شد.
اما توجه داشته باشید که در ابتدا لازم است تا برای سازمان تامین اجتماعی محرز شود که شما در مدت معینی مشغول به کار بوده اید و یا همچنان مشغول به کار می باشید. در صورتی که همچنان مشغول به کار باشید، سازمان تامین اجتماعی از طریق بازرسی محل کارگاه متوجه اشتغال به کار کارگر شده و کارفرما را ملزم به پرداخت حق بیمه کارگر می نماید، اما برای اثبات اشتغال در گذشته و ایجاد سابقه بیمه برای سنوات گذشته، لازم است تا ابتدا رابطه کارگر و کارفرمایی اثبات شود. در چنین مواردی هیات تشخیص اداره کار در قانون به عنوان مرجع بدوی رسیدگی به حساب می آید. در صورتی که رای قطعی هیات تشخیص و هیات حل اختلاف، مخالف با قوانین و مقررات باشند توسط اشخاص ذی نفع از قابلیت اعتراض در دیوان عدالت اداری برخوردار هستند. در نهایت رای صادره به سازمان تامین اجتماعی ابلاغ شده و این سازمان نسبت به ایجاد سابقه بیمه اقدام می نماید.
در صورتی که کارگر در کارگاهی مشغول به کار باشد، می تواند درخواست بازرسی از کارگاه محل اشتغال خود را به صورت رایگان ثبت نماید. سازمان تامین اجتماعی براساس ماده ۹۲ قانون نظام صنفی کشور، در صورت شکایت هریک از کارکنان واحدهای صنفی مبنی بر عدم پرداخت حق بیمه، می تواند به نظر بازرس یا مندرجات دفاتر قانونی استناد و حق بیمه را از کارفرما دریافت کند. پس از ثبت اعتراض، درخواست بازرسی ایجاد می گردد و در صورت تایید شعبه از محل کارگاه، بازرسی به عمل آمده و در تمامی مراحل از طریق پیامک به کارفرما اطلاع رسانی می شود. جهت ثبت درخواست بازرسی از کارگاه کافیست به سامانه خدمات غیرحضوری تامین اجتماعی به آدرس eservices.tamin.ir مراجعه نموده و پس از ورود به سامانه از قسمت بیمه شدگان، بازرسی های انجام شده از محل اشتغال را انتخاب و سپس ثبت درخواست برای افراد فاقد بازرسی را انتخاب کنید. سپس اطلاعات کارگاه و شرح اعتراض را وارد کنید و بر روی تایید بزنید تا به دادخواست شما رسیدگی شود.
مدارک لازم برای شکایت حق بیمه
برای شکایت از کارفرما بابت رد نکردن بیمه باید کلیه اسناد و مدارکی که دلالت بر وجود رابطه کارگری دارد، از جمله قرارداد کار، گزارش اداره بیمه تامین اجتماعی، استشهادیه شهود یا هر دلیل و مدرکی که دلالت بر ادعاهای شما داشته باشد را به پیوست، ضمیمه پرونده نمایید و آن‌ها را به همراه دادخواست شکایت از کارفرما، در سامانه جامع روابط کار بارگذاری کنید. توجه داشته باشید که مطابق قانون، برای اثبات هر دعوایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می‌توان استفاده کرد. هر چند علم و آگاهی کارشناسان رسیدگی کننده در مراجع کار نیز در بسیاری از پرونده‌ها بی‌تاثیر نیست.
سوالات متداول
در این شرایط، چنانچه کارگر بابت رد نکردن بیمه شکایت کند، حتی در صورتی که کارفرما مبلغ حق بیمه را به کارگر پرداخته باشد و مستند به مدارکی هم باشد، باز هم محکوم به پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی همراه با جریمه خواهد بود.
در صورتیکه رابطه کاری کارگر و کارفرما قطع شده باشد، کارگر می بایست به سایت سامانه جامع روابط کار مراجعه کنید. در صورتیکه رابطه کاری ادامه دارد، به سازمان تامین اجتماعی برای درخواست بازرسی مراجعه کند.
